ഈ ബ്ലൊഗ്ഗിലെ ആദ്യത്തെ പോസ്റ്റില്‍ ഖഗോള മദ്ധ്യരേഖ എന്നാല്‍ എന്താണ് പരിചയപ്പെടുത്തിയിരുന്നല്ലോ. (ഭൂമദ്ധ്യരേഖയുടെ തലം ഖഗോളത്തില്‍ കൂട്ടിമുട്ടുന്ന രേഖയാണ് ഖഗോള മദ്ധ്യരേഖ. കൂടുതല്‍ വ്യക്തതയ്ക്ക് ആ പോസ്റ്റിലെ ചിത്രം കാണുക.).
ധ്രുവരേഖ
നാം നില്‍ക്കുന്ന സ്ഥലത്തിന് നേരെ മുകളില്‍ ഖഗോളത്തില്‍ വരുന്ന ബിന്ദുവിനു ശിരോബിന്ദു (Zenith) എന്ന്‌ പറയുന്നു. നേരെ താഴെയുള്ളതിനു അധോബിന്ദു (Nadir) എന്നും പറയുന്നു.
ഖഗോളധ്രുവങ്ങളില്‍ കൂടെയും ശിരോ-അധോബിന്ദുക്കളില്‍ കൂടെയും കടന്നു പോകുന്ന മഹാവൃത്തത്തിന് ധ്രുവരേഖ (Meridian) എന്നും പറയുന്നു. ചിത്രം കാണുക. ഈ വൃത്തത്തിന് നക്ഷത്രനിരീക്ഷണത്തില്‍ പ്രാധാന്യം ഉണ്ട്‌. അത്‌ തുടര്‍ന്നുള്ള പോസ്റ്റുകളില്‍ നിന്ന്‌ മനസ്സിലാക്കാം.
ചിത്രത്തില്‍ കാണിച്ചിരിക്കുന്ന ഖഗോള ഉത്തരധ്രുവത്തിന്റെ സ്ഥാനം നിങ്ങള്‍ നില്‍ക്കുന്ന സ്ഥലത്തിന്റെ അക്ഷാംശം (latitude) അനുസരിച്ച്‌ മാറും. ഉദാഹരണത്തിന് മദ്ധ്യകേരളത്തിന്റെ അക്ഷാംശം 10° ആണ്. അപ്പോള്‍ അവിടെ ഖഗോള ഉത്തരധ്രുവത്തിന്റെ സ്ഥാനം (അതായത്‌ ധ്രുവനക്ഷത്രത്തിന്റെ) വടക്കേ ചക്രവാളത്തില്‍ നിന്ന്‌ 10 ഡിഗ്രി ഉയര്‍ന്നായിരിക്കും. ഇക്കാരണം കൊണ്ട്‌ തന്നെ മലകളാല്‍ ചുറ്റപെട്ട എന്റെ ജന്മസ്ഥലമായ കരിമ്പയില്‍ നിന്നൊന്നും ഞാന്‍ ധ്രുവനക്ഷത്തെ കണ്ടിട്ടേ ഇല്ല. തെക്കോട്ട്‌ പോകുമ്പോള്‍ പിന്നേയും വിഷമമാണ്. കാരണം അങ്ങോട്ട്‌ പിന്നെയും അക്ഷാംശം കുറഞ്ഞുവരികയാണല്ലോ.
ഡെക്ലിനേഷന്‍
നമ്മള്‍ ഭൂമദ്ധ്യരേഖയ്ക്ക്‌ സമാന്തരമായി വടക്കോട്ടും തെക്കോട്ടും ഉള്ള രേഖകളെ അക്ഷാംശം (latitude) എന്നാണല്ലോ പറയുന്നത്‌. ഇതേ പോലെ ഖഗോള മദ്ധ്യരേഖയ്ക്ക്‌ സമാന്തരമായി വടക്കോട്ടും തെക്കോട്ടും ഉള്ള രേഖകളെയാണ് ഡെക്ലിനേഷനന്‍ എന്ന്‌ പറയുന്നത്‌.
നമ്മള്‍ ഭൂമദ്ധ്യരേഖയ്ക്ക്‌ വടക്കോട്ടുള്ള അക്ഷാംശത്തെ + ചിഹ്നം കൊണ്ടോ N എന്ന വാക്കുകൊണ്ടോ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. തെക്കോട്ടുള്ളവയെ - ചിഹ്നം കൊണ്ടോ S എന്ന വാക്കുകൊണ്ടും സൂചിപ്പിക്കുന്നു. അതേ പോലെ ഖഗോള മദ്ധ്യരേഖയ്ക്ക്‌ വടക്കോട്ടുള്ള ഡെക്ലിനേഷനോടൊപ്പം + ചിഹ്നവും ഖഗോള മദ്ധ്യരേഖയ്ക്ക്‌ തെക്കോട്ടുള്ള ഡെക്ലിനേഷനോടൊപ്പം - ചിഹ്നവും വയ്ക്കുന്നു. ഇത്‌ പ്രകാരം ഖഗോളത്തിലെ ഉത്തരധ്രുവത്തിന്റെ ഡെക്ലിനേഷനന്‍ +90 യും ദക്ഷിണ ധ്രുവത്തിന്റെ ഡെക്ലിനേഷന്‍ -90 യും ആകുന്നു. + ആയാലും - ആയാലും ഡെക്ലിനേഷന്‍ പറയുമ്പോള്‍ അതിന്റെ ഒപ്പം ചിഹ്നം നിര്‍ബന്ധമായിട്ടും ചേര്‍ക്കണം. ഡെക്ലിനേഷനെ α (ആല്ഫാ) എന്ന ഗ്രീക്ക്‌ ചിഹ്നം കൊണ്ടാണ് സാധാരണ സൂചിപ്പിക്കുന്നത്‌. Dec എന്നും എഴുതാറുണ്ട്‌.
റൈറ്റ്‌ അസന്‍ഷന്‍
ഡെക്ലിനേഷന്റെ നിര്‍വചനത്തില്‍ നിന്ന്‌ റൈറ്റ്‌ അസന്‍ഷന്‍ എന്താണ് എന്ന്‌ നിങ്ങള്‍ ഊഹിച്ചു കാണും. അതായത്‌ നമ്മടെ രേഖാശത്തിന്റെ (longitude) ഖഗോള equivalent. മലയാളത്തില്‍ ഇതിനെ വിഷുവാശം എന്ന്‌ വിളിക്കുന്നു. റൈറ്റ്‌ അസന്‍ഷന്‍ സാധാരണ മണിക്കൂര്‍(h), മിനിറ്റ്‌(m), സെകന്റ് (s)കണക്കിലാണ് പറയുന്നത്‌.
ഇംഗ്ലണ്ടിലുള്ള ഗ്രീനിച്ച്‌ എന്ന സ്ഥലത്തെ ഒരു Reference point ആയി എടുത്ത് അവിടുത്തെ രേഖാംശം പൂജ്യം ഡിഗ്രിയായി സങ്കല്‍പ്പിച്ചാണല്ലോ നമ്മള്‍ രേഖാംശം അടയാളപ്പെടുത്തുന്നത്‌. അപ്പോള്‍ ഖഗോളത്തില്‍ ഒരു Reference point ഉണ്ടെങ്കില്‍ നമുക്ക്‌ നമുക്ക്‌ റൈറ്റ്‌ അസന്‍ഷന്‍ രേഖപ്പെടുത്താം. പക്ഷെ എവിടെ നിന്ന്‌ തുടങ്ങും. നമ്മള്‍ വിഷുവങ്ങള്‍ എന്ന പോസ്റ്റില്‍ നിന്ന്‌ ക്രാന്തിവൃത്തവും ഖഗോളമദ്ധ്യവൃത്തവും തമ്മില്‍ രണ്ട്‌ ബിന്ദുക്കളില്‍ മാത്രമേ കൂട്ടിമുട്ടുന്നു ഉള്ളൂ എന്നും ഇവയാണ് വിഷുവങ്ങള്‍ എന്നും മനസ്സിലാക്കി. ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞര്‍ ഇതിലെ മേഷാദിയെ (Vernal Equinox) Reference point ആയി എടുത്ത് അതിന്റെ റൈറ്റ്‌ അസന്‍ഷന്‍ 0h 0m 0s ആയി സങ്കല്പിച്ച്‌ അവിടെ നിന്ന്‌ കിഴക്കോട്ട്‌ എണ്ണി. അപ്പോള്‍ തുലാവിഷുവത്തിന്റെ റൈറ്റ്‌ അസന്‍ഷന്‍ (Autumnal Equinox) 12h 0m 0s ആയിരിക്കും. റൈറ്റ്‌ അസന്‍ഷനനെ δ (ഡെല്‍റ്റ) എന്ന ഗ്രീക്ക്‌ ചിഹ്നം കൊണ്ടാണ് സാധാരണ സൂചിപ്പിക്കുന്നത്‌. RA എന്നും എഴുതാറുണ്ട്‌.
ഉദാഹരണത്തിന് തിരുവാതിര നക്ഷത്രത്തിന്റെ ഖഗോള നിര്‍ദേശാങ്കം (Celestial cordinates) α 7° 24‘; δ 5h 52m 0s ആണെന്ന്‌ പറയുന്നു. ഡെക്ലിനേഷനും റൈറ്റ്‌ അസന്‍ഷനും തന്നാല്‍ അവ ഉപയോഗിച്ച്‌ നക്ഷത്രങ്ങളെ എങ്ങനെ കണ്ടുപ്പിടിക്കാമെന്ന്‌ തുടര്‍ന്നുള്ള പോസ്റ്റുകളില്‍ വിവരിക്കാം.
Posts
